INPSYCHE.GR Εύη Ρομφαία, Κλινική ψυχολόγος
Σχετικά Άρθρα
Μια αδυναμία ενός ναρκισσιστή είναι το ακραίο μίσος του για τις στιγμές που ντρέπεται. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο για αυτούς από το να εντοπίσει σε αυτούς κάποιος έστω και το παραμικρό λάθος. Κατά ειρωνικό όμως τρόπο, οι ίδιοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να το κάνουν ανοιχτά στους άλλους.
Αυτή η μέθοδος της πρόκλησης ντροπής τους επιτρέπει να αισθάνονται ανώτεροι ενώ ελαχιστοποιούν κάθε επιρροή που μπορεί να έχει το άλλο άτομο. Χρησιμεύει ως τρόπος υποτίμησης καθε μελλοντικών σχολίων που το άλλο άτομο κάνει ώστε να φέρει το ναρκισσιστή σε δύσκολη θέση. Βασικά, χτυπούν το άλλο άτομο με την πρώτη γροθιά.
Προκειμένου να αποφευχθεί η πρώτη γροθιά, θα πρέπει να καταλάβει καποιος πώς μοιάζει.
Εδώ είναι οι έντεκα τρόποι που ένας ναρκισσιστής χρησιμοποιεί την ντροπή για να ελέγχει τους άλλους.
1. Ιστορικός ρεβιζιονισμός. Ένας ναρκισσιστής θα αναπλάσει την ιστορία ενός άλλου ατόμου προσθέτοντας τη δική του εκδοχή με στοιχεία ντροπής. Αυτό μπορεί να γίνει μπροστά σε άλλους ή ιδιωτικά. Συνήθως συμβαίνει αφού το άλλο άτομο έχει επιτύχει κάτι. Ο ναρκισσιστής θα δηλώσει ότι προσπαθούν να κρατήσουν το άλλο άτομο ταπεινό, αλλά στην πραγματικότητα προσπαθούν να το εξευτελίσουν.
2. Ραγίζοντας την εμπιστοσύνη. Οι ναρκισσιστές λατρεύουν να συλλέγουν πληροφορίες για ένα άτομο και να τις αποθηκεύουν για μεταγενέστερη κακοποίηση. Χρησιμοποιούν τη γοητεία τους για να προσελκύσουν ένα άτομο να μοιραστεί εμπιστευτικές λεπτομέρειες, ειδικά αυτές που του προκάλεσαν αμηχανία ή ντροπή. Από την στιγμή που θα συλλεχθούν οι πληροφορίες αυτές, ο ναρκισσιστής χρησιμοποιεί την ιστορία του για να κρατήσει το άλλο άτομο υπό έλεγχο και συνεχώς σε ανησυχία για το πότε θα διαρρέυσουν οι πληροφορίες.
3. Υπερβολικά σφάλματα. Κανείς δεν είναι τέλειος εκτός από τον ναρκισσιστή. Ο ναρκισσιστής είναι πολύ καλός στον εντοπισμό σφαλμάτων στους άλλους και ακόμη καλύτερα σχολιάζοντας τα παθητικο-επιθετικά. Αυτός είναι ένας τρόπος να βάλεις το άλλο άτομο «στη θέση του». Όταν έρχονται αντιμέτωποι, συχνά σου λένε, «πλάκα κάνω» ή λέγοντας στο άλλο άτομο «δεν ξέρεις από χιούμορ».
4. Κάρτα θύματος. Οι ναρκισσιστές είναι ταλαντούχοι στο να εξοργίζουν τους άλλους και στη συνέχεια να χρησιμοποιούν την αντίδρασή τους ως δικαιολογία για να γίνουν το πραγματικό θύμα. Ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά προκάλεσε ο ναρκισσιστής το άλλο άτομο, η οργισμένη αντίδραση στην πρόκληση θεωρείται ντροπιαστική. Το άλλο άτομο που συνήθως αισθάνεται άσχημα για την αντίδρασή του, επιτρέπει στον ναρκισσιστή να παίξει την κάρτα του θύματος και έτσι παραδίδει τον έλεγχο στον ναρκισσιστή.
5. Μεταβολή κατηγορίας. Όποτε κάτι πάει στραβά, ο ναρκισσιστής μετατοπίζει όλη την ευθύνη στο άλλο άτομο. Το άλλο άτομο που μπορεί να έχει κάνει μόνο ένα πράγμα λάθος, επιτρέπει στον ναρκισσιστή να του ρίξει περισσότερο μερίδιο ευθύνης από αυτό που πραγματικά δικαιούται.
6. Baby Talk ή Κήρυγμα. Σε οποιαδήποτε ναρκισσιστική σχέση, ο ναρκισσιστής θέλει να θεωρηθεί ως ενήλικας και το άλλο άτομο ως παιδί. Αυτή η δυσλειτουργία γίνεται με διάφορους συγκαταβατικούς τρόπους, όπως ακριβώς μιλάμε σε ένα νήπιο κυριολεκτικά, αποκαλώντας το άλλο άτομο ανώριμο και λέγοντας του ότι πρέπει να μεγαλώσει. Ως συνέπεια, ο ναρκισσιστής δείχνει να είναι πιο ώριμος και έχει να αναπτυχθεί πέρα από το επίπεδο του άλλου ατόμου.
7. Θρησκευτική ενοχή. Δεν έχει σημασία ποια είναι η θρησκεία του ναρκισσιστή ή του άλλου ατόμου. Σε κάθε θρησκεία, υπάρχει ένα σύνολο προτύπων και προσδοκιών. Ο ναρκισσιστής θα χρησιμοποιήσει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του άλλου ατόμου ενοχοποιώντας τον προκειμένου να ενεργήσει με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Θα μπορούσαν ακόμη να φτάσουν να πουν μέχρι και«Ο Θεός μου είπε ότι πρέπει να κάνεις…»
8. Επιθετικό παιχνίδι. Ο ναρκισσιστής θα χρησιμοποιήσει προσωπικές επιθέσεις για να βάλει το άλλο άτομο στην άμυνα. Το άλλο άτομο θα παγιδευτεί τόσο που υπερασπίζοντας το όνομά του ή τον χαρακτήρα του θα χάσει την επόμενη επίθεση. «Κοίτα πόσο αμυντικός είσαι, θα πρέπει να έχεις κάνει κάτι λάθος», θα πει ο ναρκισσιστής. Αυτή είναι μια θέση ματ, επειδή το άλλο άτομο δεν έχει να πάει πουθενά.
9. Μιλώντας πάνω από εσένα. Αντί να μιλάει κουνώντας το δάχτυλο όπως σε ένα νήπιο (baby talk), ο ναρκισσιστής θα μιλά για το επίπεδο γνώσης του άλλου ατόμου. Ακόμα κι αν το άλλο άτομο είναι πιο έξυπνο, ο ναρκισσιστής θα μιλήσει με έναν αέρα εξουσίας ωστε να αναγκάσει το άλλο άτομο να βρεθεί σε θέση κατώτερη. Θα χρησιμοποιήσουν εξελιγμένο λεξιλόγιο, φυσική στάση όπως κοιτάζοντας το άλλο άτομο αφ’υψηλού και έναν πλουραλισμό λεπτομερειών ωστε να αποκρύψουν το πραγματικό στόχο τους που είναι να ντροπιάσουν τον άλλο.
10. Συγκρίνοντας επιτεύγματα. Δεν έχει σημασία τι έχει επιτύχει το άλλο άτομο, ο ναρκισσιστής το έκανε πρώτος, καλύτερα και πιο αποτελεσματικά. Ξεπερνώντας το άλλο άτομο, ο ναρκισσιστής ελαχιστοποιεί τα επιτεύγματα του άλλου ατόμου σε σύγκριση με το δικά του. Αυτό δημιουργεί ένα συναίσθημα στο άλλο άτομο του τύπου «Δεν μπορώ ποτέ να είμαι αρκετά καλός».
11. Πρώτη εντύπωση. Ένας ναρκισσιστής γνωρίζει πολύ πώς φαίνεται και πως εμφανίζεται στους άλλους. Συχνά είναι ντυμένοι με ρούχα σχεδιαστών και με άψογη εμφάνιση. Ούτε μια τρίχα τους εκτός θέσης. Κοινώς όπως λέμε «στην τρίχα!» Αυτό δεν έχει να κάνει απλά και μόνο με τον ίδιο το ναρκισσιστή. Αντίθετα, η τελειομανής εμφάνισή τους χρησιμοποιείται για να υποτιμά τους άλλους. Σχόλια όπως, “Δεν φροντίζεις τον εαυτό σου” ή “Δεν θέλει πολύ προσπάθεια για να φαίνεσαι πιο καλά …” είναι από τα τυπικά του.
Όταν ένα άτομο μπορεί να δει μια γροθιά να έρχεται κατά πάνω του, είναι πιο εύκολο να την αποφύγει. Αντισταθείτε στον πειρασμό να επιτεθείτε σε έναν ναρκισσιστή πράγμα που θα εντείνει την αντίδρασή του.
Αντ’ αυτού αποσπάστε του την προσοχή ώστε να αποφύγετε να γίνετε στόχος.
συγγραφέας Christine Hammond, MS, LMHC
Μετάφραση Απόστολος Σαρικούδης, σύμβουλος ψυχικής υγείας
Επιμέλεια άρθρου από τα αγγλικά www.inpsyche.gr
