Ο αριθμός των αισθητικών επεμβάσεων στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία με περίπου 18 εκατομμύρια να υποβάλλονται σε πλαστικές χειρουργικές ή σε μικρές χειρουργικές επεμβάσεις μόνο το 2018. Μελέτες έχουν εντοπίσει δύο βασικά ερεθίσματα για την αναζήτηση αισθητικής χειρουργικής:
1) για την αύξηση της αυτοεκτίμησης και 2) για τη βελτίωση της ικανοποίησης της εικόνας, δηλαδή, την αυτοεικόνα.
Ενώ αυτοί οι παράγοντες θεωρούνται και οι δύο από την κοινότητα πλαστικής χειρουργικής ως λογικά κίνητρα, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί η πιθανή επίδραση που μπορεί να έχει μια υποκείμενη διαταραχή ψυχικής υγείας, όπως η διαταραχή της σωματικής δυσμορφίας (ΔΣΔ) {Body Dysmorphic Disord (BDD)}, μια διαταραχή της διάθεσης ή μια διαταραχή προσωπικότητας, κάτι το οποίο πιθανόν να οδηγήσει στην επιθυμία για αναζήτηση θεραπείας.
Η διαταραχή της σωματικής δυσμορφίας (ΔΣΔ) είναι συχνή σε άτομα που ενδιαφέρονται για την πλαστική χειρουργική. Η Διαταραχή Σωματικής Δυσμορφίας χαρακτηρίζεται ως ανησυχία σε ένα ελαφρύ ή μη παρατηρήσιμο ελάττωμα στην εξωτερική εμφάνιση η οποία σχετίζεται με την ιδεοληπτική σκέψη και τις καταναγκαστικές συμπεριφορές και οδηγεί σε διακοπή των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής. Σε σύγκριση με την επικράτηση 1%-2% της διαταραχής αυτής στον γενικό πληθυσμό, ποσοστά πάνω από το 7% εως 15% έχουν εντοπιστεί στον πληθυσμό της αισθητικής χειρουργικής.
Ο βασικός διακριτικός παράγοντας σε έναν ασθενή που πάσχει από Διαταραχή Σωματικής Δυσμορφίας (ΔΣΔ) είναι ο βαθμός δυσφορίας ή πραγματικού προβλήματος/βλάβης. Δυστυχώς, αυτό μπορεί να είναι μια γκρίζα ζώνη που είναι δύσκολο να οριστεί από πολλούς πλαστικούς χειρουργούς. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017, σε μια έρευνα του ιατρικού ηλεκτρονικού περιοδικού εκδόσεων της Mary Ann Liebert (Prevalence of Body Dysmorphic Disorder and Surgeon Diagnostic Accuracy in Facial Plastic and Oculoplastic Surgery Clinics) εξέτασε τα ποσοστά διαταραχής της σωματικής δυσμορφίας σε περίπου 600 ασθενείς οι οποίοι ζήτησαν συμβουλές πλαστικής χειρουργικής προσώπου για μια διαρκεια ενός έτους. Διαπίστωσαν ότι χωρίς ένα τυποποιημένο εργαλείο αξιολόγησης, οι χειρουργοί διάγνωσαν μόνο περίπου το 40% αυτών με Διαταραχή Σωματικής Δυσμορφίας.
Ο επιπολασμός των διαταραχών της διάθεσης είναι επίσης πολύ υψηλότερος στον πληθυσμό της αισθητικής χειρουργικής. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι το 44% του πληθυσμού των ασθενών τους υπέφερε από ψυχιατρική διαταραχή, συνήθως κατάθλιψη και γενικευμένη αγχώδης διαταραχή. Και οι δύο αυτές διαταραχές βρέθηκαν να συσχετίζονται με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και χαμηλότερη ικανοποίηση της αυτοεικόνας. Αρκετές διαταραχές της προσωπικότητας είναι επίσης γνωστό ότι είναι παράγοντες στην επιδίωξη της αισθητικής χειρουργικής. Η ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας, που καθορίζεται από την ανάγκη κάποιου για θαυμασμό κι έλλειψη ενσυναίσθησης, έχει βρεθεί σε ποσοστό πάνω από το 25% των ανθρώπων που αναζητούν αισθητική χειρουργική επέμβαση, ειδικά σε επεμβάσεις ανανέωσης κι αισθητικής επανόρθωσης. Όμοια επίσης το 3%-9% των ασθενών της αισθητικής χειρουργικής θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν ότι έχουν Ιστριονική Διαταραχή της Προσωπικότητας, η οποία χαρακτηρίζεται από συναισθηματική υπερβολή ή ακραία συναισθηματική-δραματική συμπεριφορά με κίνητρο την ανάγκη να προσελκύσουν ή να κερδίσουν την προσοχή των άλλων.
Ένας βαθμός δυσαρέσκειας με τη φυσική εμφάνιση κάποιου αποτελεί προϋπόθεση για την αισθητική χειρουργική και οι πλαστικοί χειρουργοί είναι μοναδικά τοποθετημένοι για να βοηθήσουν άμεσα σε αυτές τις ανησυχίες. Ωστόσο, πρέπει επίσης να είμαστε συνετοί όταν εξετάζουμε την επίδραση που μπορεί να έχει μια υποκείμενη διαταραχή ψυχικής υγείας στην ευημερία των ασθενών μας και είναι δική μας ευθύνη να ζητήσουμε βοήθεια στη φροντίδα ψυχικής υγείας όταν υπάρχουν ανησυχίες που υπερβαίνουν αυτό που μπορεί να αντιμετωπιστεί από το μαχαίρι και τη βελόνα.
Michael Reilly, MD, and Keon Parsa, MD
Χειρούργοι πλαστικής & ανατομικής αισθητικής.
Μετάφραση άρθρου Απόστολος Σαρικούδης (τελειόφοιτος της σχολής του Κέντρου Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας & Συμβουλευτικής)