INPSYCHE.GR Εύη Ρομφαία, Κλινική ψυχολόγος
Σχετικά Άρθρα
Υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι η σεξουαλική εξάρτηση είναι παρόμοια με εκείνη της τοξικομανίας και δυνατή όπως του εθισμού σε ουσίες, υπάρχει τελικά εξάρτηση από το σεξ κι αν ναι είναι μια συμπεριφορά που περιλαμβάνει ένα μειωμένο αίσθημα ελέγχου της παρόρμησης;
Υπάρχουν κάποιες έρευνες που εστιάζουν από τη μια στην αυξημένη αυτή παρόρμηση και στην αδυναμία ελέγχου να αρνηθεί κάποιος μια σεξουαλική επαφή και από την άλλη έρευνες που έχουν μια βιολογική σκοπιά και μελετούν τις νευρολογικές αλλαγές του εγκεφάλου όπου φαίνεται να εμπλέκονται στο χαμηλό αυτοέλεγχο όπως και στους τοξικομανείς.
Τα αποτελέσματα των ερευνών σε άτομα που ήταν υπερσεξουαλικά φαίνεται να διαχωρίζουν την τάση για αυτοσυγκράτηση από εκείνη των τοξικομανών οι οποίοι με απλά ερεθίσματα φαίνεται να προκαλούν μια εγκεφαλική διέγερση που με τη σειρά της οδηγεί σε μείωση των αναστολών και τελικά σε χρήση. Το ναρκωτικό είναι συνήθως μια ουσία που διεγείρει τα κέντρα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, μια οργανική ουσία υπεύθυνη και για τη μνήμη της εξάρτησης που δημιουργείται σταδιακά σε κάποιο χρήστη. Αυτό το γεγονός εξηγεί γιατί οι χρήστες αποζητούν το ναρκωτικό, κάτι τέτοιο όμως δε φαίνεται να συνδέεται με τον εγκέφαλο των ανθρώπων που σκέφτονται υπερσεξουαλικά μιας και ο εθισμός είναι ασθένεια των ατόμων κι όχι του εγκεφάλου.
Στη τελευταία,πέμπτη έκδοση του αμερικάνικου Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών (DSM–5) η διάγνωση για υπερσεξουαλική διαταραχή αποκλείστηκε, ενώ παρέμεινε ο όρος ”υπερβολική σεξουαλική ορμή’ στο διεθνές εγχειρίδιο ICD-10 όπου περιγράφει την εξάρτηση από το σεξ ως εξής:
Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορούν περιστασιακά να διαμαρτύρονται για την υπερβολική σεξουαλική ορμή ως ένα πρόβλημα από μόνο του, συνήθως κατά την εφηβική ηλικία ή την πρώιμη ενηλικίωση. Όταν η υπερβολική σεξουαλική ορμή είναι δευτερεύουσα σε μια συναισθηματική διαταραχή, ή όταν εμφανίζεται κατά τη διάρκεια των πρώτων σταδίων της άνοιας, η υποκείμενη διαταραχή πρέπει να κωδικοποιηθεί. Περιλαμβάνει: σατυρίαση, νυμφομανία.
Το επόμενο και πιο πρόσφατο εγχειρίδιο ICD-11 αναφέρει ως διαγνωστική διαταραχή τη διαταραχή της ‘καταναγκαστικής σεξουαλικής συμπεριφοράς’ όπου ανήκει στη ευρύτερη κατηγορία των διαταραχών ελέγχου των παρορμήσεων:
Η διαταραχή της καταναγκαστικής σεξουαλικής συμπεριφοράς χαρακτηρίζεται από επίμονες και επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές ορμές ή παρορμήσεις που αντιμετωπίζονται ως ακαταμάχητες ή ανεξέλεγκτες, οδηγώντας σε επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές συμπεριφορές, μαζί με πρόσθετους δείκτες, όπως οι σεξουαλικές δραστηριότητες, να αποτελούν το επίκεντρο της ζωής του ατόμου σε σημείο παραμέλησης της υγείας και της προσωπικής του φροντίδας ή άλλες δραστηριότητες. Συνεχείς αποτυχημένες προσπάθειες για τον έλεγχο ή τη μείωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς ή τη συνέχιση της επαναλαμβανόμενης σεξουαλικής συμπεριφοράς παρά τις δυσμενείς συνέπειες που επιφέρει (π.χ. διαταραχές σχέσεων, επαγγελματικές συνέπειες, αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία). Το άτομο νιώθει μια αύξηση της έντασης ή της συναισθηματικής διέγερσης αμέσως πριν από τη σεξουαλική δραστηριότητα και ανακούφιση ή τη μείωση της έντασης μετά. Το μοτίβο των σεξουαλικών παρορμήσεων και της συμπεριφοράς προκαλεί έντονη δυσφορία ή σημαντική βλάβη σε προσωπικούς, οικογενειακούς, κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς, επαγγελματικούς ή άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας.
Παρόλο που υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με την εξήγηση της υπερσεξουαλικότητας με νευροβιολογικά κριτήρια όπως δείχνουν και οι εξαρτήσεις από ουσίες (The Lancet Psychiatry, John B Saunders, 2017), ουσιαστικά δεν υπάρχει στοιχείο που να εξακριβώνει ότι η σεξουαλική εξάρτηση προκύπτει από την αδυναμία αυτοελέγχου λόγω νευρολογικής αιτίας όπως στα ναρκωτικά κι έτσι είναι καλύτερο να διαμορφωθεί η γνώση μέσα από το ψυχολογικό και κοινωνικό ιστορικό των εξαρτημένων σεξουαλικά ατόμων.
