INPSYCHE.GR Εύη Ρομφαία, Κλινική ψυχολόγος
Σχετικά Άρθρα
Tι είναι τα αντικαταθλιπτικά χάπια και πότε χορηγούνται;
Tα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ανήκουν στην κατηγορία των φαρμάκων που ενδείκνυνται για τη θεραπεία διαταραχών της συναισθηματικής διάθεσης όπως η κατάθλιψη αν και πολλές φορές χρησιμοποιούνται και στη θεραπεία άλλων διαταραχών με βάση το άγχος όπως η ιδεοψυχαναγκαστική (OCD) διαταραχή, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή μετατραυματικού stress (PTSD) αλλά και στις κρίσεις πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία.
Ο κύριος σκοπός της θεραπείας με τα συγκεκριμένα σκευάσματα είναι να μειώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης του πάσχοντος ατόμου.
Η κατάθλιψη θα πρέπει να είναι πρωτοπαθής δηλαδή να είναι το αποτέλεσμα ψυχολογικής ανισορροπίας που πολλές φορές προκύπτει λόγω κατάθλιψης κάποιου συγγενή πρώτου βαθμού ή δευτεροπαθής που σημαίνει ότι συνδέεται με οργανικά σύνδρομα και χρόνιο πόνο. Επίσης, η κατάθλιψη μπορεί να είναι αντιδραστική που σημαίνει ότι προκύπτει από την ψυχολογική πίεση ή τα προβλήματα που επιφέρει ένα γεγονός όπως η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου, το πένθος, μια ασθένεια, ένας χωρισμός ή επαγγελματικά προβλήματα.
Ποιο είναι το κατάλληλο για μένα;
Σύμφωνα με τα συμπτώματα και το ιατρικό/ψυχιατρικό ιστορικό του κάθε ατόμου, χορηγείται και το κατάλληλο φάρμακο. Για παράδειγμα ένας άνθρωπος μπορεί να εμφανίζει πιο έντονη αϋπνία ή χαμηλή ενέργεια και καταθλιπτική διάθεση ενώ κάποιος άλλος μεγαλύτερη ψυχοκινητική διέγερση και άγχος πράγμα που αλλάζει τη θεραπευτική αντιμετώπιση. Επίσης είναι πολύ σημαντική η αλληλεπίδραση των αντικαταθλιπτικών με άλλα φάρμακα και πολλές φορές επικίνδυνη πράγμα που σημαίνει ότι δεν παίρνουμε ποτέ αντικαταθλιπτικά χάπια που μας συστήνουν φίλοι ή γνωστοί χωρίς τη γνώμη ψυχιάτρου.
Κατηγορίες αντικαταθλιπτικών
Τα αντικαταθλιπτικά χωρίζονται σε κλασσικά και νεότερα αλλά κύρια δράση και των δυο μεγάλων κατηγοριών είναι να επηρεάσουν την έκκριση των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνης, νορεπινεφρίνης και ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, ουσίες που οφείλουμε την καλή μας διάθεση και όρεξη για ζωή ή να αναστείλουν τη δράση άλλων ουσιών.
Τα κλασσικά αντικαταθλιπτικά έχουν αρκετές παρενέργειες και μπορεί να δράσουν επιβαρυντικά σε ασθενείς με αυτοκτονικό ιδεασμό κι έτσι προτιμούνται κυρίως για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων της κατάθλιψης στις περιπτώσεις που η θεραπεία με τα νεότερα έχει αποτύχει ή συνυπάρχει μια αγχώδης διαταραχή όπως η ιδεοψυχαναγκαστική ΙΔΨ διαταραχή. Θεραπεία με τρικυκλικά (TCA) θα πρέπει να αποφεύγουν πολύ τα ηλικιωμένα και ευπαθή άτομα καθώς και ασθενείς με ιστορικό καρδιακών προβλημάτων.
- Τα τρικυκλικά TCA (αμιτριπτυλίνη, δοξεπίνη, χλωμιπραμίνη, νορτριπτυλίνη)
- Τα ετεροκυκλικά (μαπροτιλίνη, τραζοδόνη)
- Αναστολείς της Μ.Α.Ο (μακλοβεμίδη)
Τα νεότερα αντικαταθλιπτικά έχουν λιγότερες παρενέργειες και θεωρούνται ασφαλέστερα στη θεραπεία της κατάθλιψης.
- SSRIs (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης)
- Φλουοξετίνη (Ladose)
- Φλουβοξαμίνη (Dumyrox)
- Παροξετίνη (Seroxat)
- Σερτραλίνη (Zoloft)
- Σιταλοπράμη (Seropram)
- SARIs (Aνταγωνιστές/αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης)
- SNRIs (Αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης)
- Βενλαφαξίνη (Effexor, Xadevil, Deprevix, Ven-fax)
- Ντουλοξετίνη (Cymbalta, Xeristar)
- ΝaSSAs (νορανδρενεργικοί σεροτονινεργικοί εκλεκτικοί αγωνιστές)
- Μιρταζαπίνη (Remeron)
- NDRIs (Αναστολείς επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης και της ντοπαμίνης)
- Βουπροπιόνη (Wellbutrin XR)
Ανεπιθύμητες ενέργειες.
Μερικές από τις πιο σημαντικές παρενέργειες που προκαλούν τα κλασικά αντικαταθλιπτικά είναι ξηροστομία, στεγνά μάτια, καρδιακές αρρυθμίες, κούραση, ατονία, υπνηλία, νευρικότητα, μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, δυσλειτουργία στύσης και εκσπερμάτισης καθώς και μείωση της συγκέντρωσης.Γενικότερα η συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων θεωρείται κατασταλτική για τον οργανισμό γι΄αυτό το λόγο συστήνεται η λήψη τους τις βράδυνες ώρες πριν τον ύπνο.
Τα νεότερα αντικαταθλιπτικά προκαλούν άγχος, αϋπνία, μείωση της όρεξης, ανεσταλμένο οργασμό, καθυστέρηση εκσπερμάτισης, ανοργασμία, μειωμένη ερωτική επιθυμία. Επίσης η χρήση αντικαταθλιπτικών είναι πιθανό σε άτομα έως 25 ετών να προκαλέσει αυτοκτονικό ιδεασμό και σκέψεις ώστε να βλάψουν τον εαυτό τους.
Ευαίσθητες κατηγορίες στη χρήση αντικαταθλιπτικών
- Οι ηλικίες άνω των 65 ετών (λόγω πρόκλησης υπονατριαιμίας)
- Γυναίκες σε περίοδο εγκυμοσύνης
- Έφηβοι και νέοι
- Άνθρωποι με διπολική διαταραχή (μπορεί να επηρεάσει τη μανία ή να προκαλέσει αυτοκτονικό ιδεασμό)
Στερητικά Συμπτώματα
Τα αντικαταθλιπτικά χάπια επειδή είναι γνωστό ότι προκαλούν εξάρτηση ψυχολογική κι όχι σωματικό εθισμό, είναι πολύ σημαντικό να μειώνεται σταδιακά η δοσολογία τους και πάντα με τη σύσταση του θεράποντος ιατρού συνήθως ψυχιάτρου. Τα στερητικά συμπτώματα μπορεί να είναι ζαλάδες, υπερβολική ανησυχία ή νευρικότητα, κούραση και πόνος. Η ψυχοθεραπεία σε πιο ήπιες μορφές κατάθλιψης είναι η γραμμή αντιμετώπισης, ενώ σε πιο σοβαρή μορφή ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και αντικαταθλιπτικής αγωγής δίνει τα μέγιστα αποτελέσματα.
